Planujesz rozpoczęcie działalności gospodarczej i zastanawiasz się, czy forma opodatkowania, jaką jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jest odpowiednia dla Ciebie? Sprawdź, kogo dokładnie ona dotyczy oraz na jakich zasadach działa.
Ryczałt ewidencjonowany – co to takiego?
Ryczałt ewidencjonowany to jeden z rodzajów opodatkowania dla wszystkich osób, prowadzących własną działalność gospodarczą. Przedsiębiorcy, którzy decydują się na wybranie tej formy rozliczenia, są zobowiązani do płacenia podatku od przychodu ewidencjonowanego. Mają oni możliwość odliczenia od należnej kwoty wydatków w przypadku, gdy nie były one wcześniej odjęte od dochodu lub nie były uznane jako koszty uzyskania przychodów. W takiej sytuacji podstawę opodatkowania można zmniejszyć o:
- składki na ubezpieczenia społeczne,
- ulgi i odliczenia wskazane w ustawie o PIT (art. 26),
- ulgę abolicyjną,
- 1% podatku na PIT-28 na rzecz OPP (Organizację Porządku Publicznego).
Warto podkreślić, że w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych niemożliwe jest odliczenie podatku o koszty uzyskania przychodu.
Kto może zdecydować się na ryczałt?
Każda osoba, która prowadzi działalność gospodarczą, pozarolniczą, może zdecydować się na rozliczanie według ryczałtu. Są to również osoby duchowne oraz ci, których przychody są uzyskiwane za pomocą umowy najmu, podnajmu czy dzierżawy. Należy pamiętać o spełnieniu dwóch dodatkowych kwestii. Przedsiębiorca może wybrać ryczałt ewidencjonowany, jeśli:
- uzyskał przychody, prowadząc działalność samodzielnie, a jego kwota nie przekroczyła 2 mln euro,
- uzyskał przychód w związku z działalnością spółki, jednak suma przychodów wszystkich wspólników nie przewyższyła 2 mln euro.
Limity te nie obowiązują w pierwszym roku prowadzenia działalności według opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym. Eksperci podkreślają, że opodatkowanie ryczałtem jest najkorzystniejsze dla przedsiębiorców, którzy ponoszą małe koszty prowadzenia działalności. Dzięki temu płacą oni niższe stawki podatku dochodowego, a także prowadzą znacznie uproszczoną księgowość.
Ryczałt ewidencjonowany – kogo nie dotyczy?
Istnieje kilka przypadków, w których przedsiębiorca mimo wyrażenia takiej chęci, nie może podjąć się opodatkowania na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego. Określa to ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym z dnia 20 listopada 1998 roku. Dokument wyklucza opodatkowanie tą formą przedsiębiorców, którzy podejmują się działań takich, jak:
- handel elementami związanymi z pojazdami mechanicznymi,
- tworzenie wyrobów opodatkowanych akcyzą (oprócz wytwarzania energii z odnawialnych źródeł),
- kupno i sprzedaż wartości dewizowych,
- prowadzenie aptek.
Ryczałt nie dotyczy również osób w związkach małżeńskich, które podejmują się zmiany w kwestiach prowadzenia działalności. Jest to związane z sytuacjami, w których podatnik rozliczający się sam zmienia działalność firmy na spółkę z małżonkiem lub na odwrót, oraz w momencie, w którym samodzielnie prowadzona działalność przechodzi całkowicie na drugiego małżonka. Rozliczanie się na zasadach ryczałtu nie jest również możliwe dla osoby, która rozwiązała umowę o pracę, założyła własną firmę, jednak chce dalej prowadzić działania na rzecz byłego pracodawcy. W tym przypadku, do końca roku podatkowego obowiązują ją zasady ogólne.
Kiedy i gdzie należy zgłosić chęć opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym?
Jeśli spełnione są wszystkie wymogi dotyczące możliwości opodatkowania według ryczałtu ewidencjonowanego, można przejść do zgłoszenia tej chęci w odpowiednim organie. Należy to zrobić najpóźniej dzień przed rozpoczęciem działalności i nie później niż w dniu, w którym uzyskany jest pierwszy przychód. Warto podjąć się tego w momencie wypełniania wniosku CEIDG-1, służącego do rejestracji firmy. Chcąc zmienić formę opodatkowania już w trakcie istnienia na rynku, należy zgłosić się do naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca, który następuje po miesiącu osiągnięcia pierwszego przychodu w danym roku podatkowym.
Wniosek składa przedsiębiorca (w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej) bądź wszyscy wspólnicy, jeśli zdecydowali się na prowadzenie spółki. Dokonuje się tego w urzędzie skarbowym (US) obowiązującym w danym miejscu zamieszkania.
Jakie są stawki ryczałtu ewidencjonowanego?
Istnieje kilka stawek ryczałtu ewidencjonowanego. Jej ostateczna wartość w przypadku danego podatnika, jest zależna od rodzaju prowadzonej działalności. W roku 2022 został zmieniony zakres niektórych z nich. Wprowadzone zostały również dwie nowe stawki (14% oraz 12%). Do pozostałych wartości zalicza się między innymi opodatkowania w wysokości:
- 2% – sprzedaż produktów roślinnych i zwierzęcych przetworzonych nie w sposób przemysłowy,
- 3% – działalność gastronomiczna z wyjątkiem alkoholu powyżej 1,5%, produkcja zwierzęca,
- 5% – np. działalność usługowa m.in.: gastronomiczna w zakresie sprzedaży alkoholu przekraczającego 1,5%,
- 8,5% (lub 12,5% po przekroczeniu limitu przychodów 100 tys. zł) – usługi w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych, wynajem i dzierżawa, usługi związane z zakwaterowaniem,
- 10% – od przychodów w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na rachunek własny,
- 12% – wydawanie pakietów komputerowych, oprogramowania systemowego i użytkowego, doradztwo w zakresie sprzętu komputerowego,
- 14% – świadczenie usług w zakresie opieki zdrowotnej, architektoniki i inżynierii oraz specjalistycznego oprogramowania,
- 15% – np. usługi parkingowe, reklamowe, fotograficzne,
- 17% – usługi w zakresie zawodów wolnych.
O czym należy pamiętać, wybierając ryczałt ewidencjonowany?
Przedsiębiorca, który zdecyduje się na rozliczenie według ryczałtu ewidencjonowanego, jest zobowiązany do prowadzenia uproszczonej księgowości. Dokument powinien być sporządzany osobno na każdy rok podatkowy. Należy w nim ujmować przychody, jakie zostały osiągnięte w wyniku prowadzenia działań przedsiębiorstwa. Obowiązkowe jest zachowanie przy tym wszystkich dowodów zakupu towaru. Rzeczy te będą niezbędne w przypadku ewentualnej kontroli urzędu skarbowego. W momencie, gdy przedsiębiorstwa zatrudnia dodatkowe osoby, a firma posiada składniki majątku trwałego, konieczne jest także prowadzenie dodatkowych ewidencji z nimi związanych.
Rozliczenie podatkowe z US następuje w systemie wybranym przez podatnika. Może być to forma miesięczna bądź kwartalna. Odbywa się ona poprzez wypełnienie formularza PIT-28, złożonego w terminie do końca lutego. Należy pamiętać, że od sumy przychodu trzeba odliczyć składki na ubezpieczenie społeczne. Od 2022 roku nie można jednak odejmować składek zdrowotnych.
