Prowadzisz własną działalność gospodarczą i zastanawiasz się, które wydatki możesz wliczyć w koszty podatkowe? Chcesz sprawdzić, w jaki sposób prawidłowo obliczyć opłaty stałe i zmienne? Sprawdź, czym charakteryzuje się ten podział i zapewnij sobie optymalizację wydatków ponoszonych w swoim przedsiębiorstwie.
Co to są koszty stałe?
Koszt ekonomiczny to kwota, jaką przedsiębiorca musi przeznaczyć, aby utrzymać swój biznes na rynku. Końcowa opłata jest zależna od kosztów stałych i zmiennych, ponoszonych na różnych etapach działania przedsiębiorstwa. Całkowity koszt oblicza się, sumując oba rodzaje wydatków.
Koszty stałe rozumiane są jako te, które nie ulegają zmianie, nawet w przypadku zmiany wielkości produkcji. Zmniejszenie bądź zwiększenie zakresu działań nie powoduje, że koszty stałe zmieniają swoją wartość. Mogą one ulec zmianie wyłącznie w przypadku pojawienia się różnic makroekonomicznych, które w żaden sposób nie są zależne od działań przedsiębiorstwa. W celu obliczenia przeciętnego kosztu stałego danej firmy należy podzielić koszty stałe przez wielkość produkcji.
Co zaliczamy do kosztów stałych?
Należy zaznaczyć, że jeśli przedsiębiorstwo działa na rynku już wiele lat i zwiększa swoje rozmiary, koszty stałe mogą ulec zmianie. Taka sytuacja będzie miała miejsce w przypadku, gdy wzrost zapotrzebowania na produkty będzie wymagał zwiększenia intensywności produkcji, a co za tym idzie wynajęcia dodatkowej hali produkcyjnej. Ze względu na tego rodzaju sytuacje koszty stałe dzieli się na:
- bezwzględnie stałe – ich wartość jest niezmienna nawet przy zmianie wielkości produkcji,
- skokowo stałe – rosną jednorazowo wraz ze zmianą wielkości produkcji, po czym znów stają się stabilne.
Czym są koszty zmienne?
Wydatki, które ponosi się w związku z bezpośrednim prowadzeniem przedsiębiorstwa, zaliczane są do kosztów zmiennych. Są one zależne od wielkości produkcji, a ich wzrost jest wprost proporcjonalny do jej rozmiaru. Oznacza to, że im większy nakład działań, tym wyższe koszty ponosi przedsiębiorca. Spadek produkcji powoduje natomiast zmniejszenie kosztów zmiennych. W przypadku niepodejmowania żadnych działań związanych z produkcją, koszty zmienne wynoszą 0 złotych. Wydatki tego rodzaju są związane z decyzjami krótkoterminowymi. Aby obliczyć, ile wynosi przeciętny koszt zmienny, należy podzielić koszty zmienne przez wielkość danej produkcji.
Koszty zmienne – jakie są rodzaje?
Uzyskanie wartości przeciętnego kosztu zmiennego, pozwala na przydzielenie go do jednej z czterech wyróżnionych podkategorii.
- Koszty proporcjonalne – w przypadku zwiększenia się produkcji, jednostkowy koszt zmienny jest stały (np. wynagrodzenie pracowników, pracujących na akord).
- Koszty progresywne – koszty zmienne rosną wraz ze wzrostem produkcji (np. opłacenie nadgodzin pracowników).
- Koszty degresywne – wzrost produkcji umożliwia zmniejszenie jednostkowego kosztu zmiennego (np. w przypadku skorzystania z rabatów przy dokonaniu większego zamówienia).
- Koszty regresywne – przy wzroście produkcji, jej jednostkowy koszt zmienny błyskawicznie maleje (np. ogrzanie sali kinowej dla jednej osoby jest wyższe niż dla większej liczby widzów).
Koszty stałe – co do nich zaliczamy?
Za koszty stałe, czyli takie, które posiadają tę samą wartość niezależnie od poziomu produkcji, można uznać między innymi:
- wynagrodzenie administracji,
- ubezpieczenia maszyn,
- koszt najmu lokalu,
- opłaty czynszowe i media,
- wynagrodzenia pracowników,
- licencje (programy wymagające stałych opłat).
Warto podkreślić, że obecność danych kosztów stałych lub ich brak, jest uzależnione od rodzaju prowadzonej działalności. Każdy przedsiębiorca ma jednak obowiązek wykazywania takich zobowiązań finansowych, mających wpływ na utrzymanie firmy w prawidłowej pozycji.
Jakie mogą być koszty zmienne?
Do wydatków zmiennych, czyli tych związanych bezpośrednio z produkcją, można przykładowo zaliczyć:
- koszty związane z zakupem materiałów i towarów, używanych do produkcji,
- wynagrodzenie akordowe pracowników,
- koszty transportu,
- energię,
- nakłady na surowce.
Koszty zmienne są ciężko policzalne względem regularności. Ich wartość może wynieść zero, w przypadku, gdy działania związane z produkcją będą wstrzymane.
Reklama – koszt stały czy zmienny?
Prawidłowe przydzielenie poszczególnych wydatków do kosztów stałych lub zmiennych może być dość kłopotliwe. Niektóre wydatki mogą być bowiem niejednoznaczne, a dopasowanie ich do odpowiedniej kategorii jest zależne od sposobu ich opłacania.
Przykładem takiego rodzaju wydatku jest między innymi reklama. W przypadku jednorazowego skorzystania z tego rodzaju usługi, koszt z nią związany powinien być zaliczony do wydatków zmiennych. Jeśli reklama jest aktywna przez dłuższy czas, a jej obecność wynika z decyzji kierownictwa firmy podjętej podczas ustalania kosztów stałych uznaniowych, to powinna być ona wliczona w koszty stałe.
Koszty stałe i koszty zmienne
Rozróżnienie kosztów na stałe i zmienne jest pomocne w przypadku prognozowania przychodów związanych z prowadzeniem biznesu. Dzięki temu przedsiębiorca może ocenić sytuację finansową, wpływając tym samym na prawidłowy rozwój firmy. Aby uniknąć jakichkolwiek błędów podczas podziału kosztów, warto zwrócić się o pomoc do specjalistów świadczących usługi na przykład w biurach rachunkowych.
