Przygotowując się do założenia działalności gospodarczej, należy zwrócić uwagę na wszystkie niezbędne aspekty prawne związane z jej prowadzeniem. Niezwykle ważną kwestią jest ustalenie struktury firmy. W Polsce istnieje możliwość posiadania jednoosobowej działalności gospodarczej bądź spółki. Decydując się na drugą formę, do wyboru jest kilka jej rodzajów. Warto zapoznać się z nimi wcześniej, tak aby wybrać najkorzystniejszy sposób prowadzenia działalności. Sprawdź, jakie spółki wyróżnia się w Polsce oraz poznaj cechy charakterystyczne każdej z nich.
Jakie są rodzaje spółek w Polsce?
W polskim prawie przedsiębiorczym wyróżnia się kilka rodzajów spółek. Każda z nich różni się sposobem prowadzenia działalności, metodą rozdzielania odpowiedzialności pomiędzy wspólnikami, a także formą księgowania. Różnicujące są również koszty, jakie ponosi się podczas tworzenia danej działalności.
Zakładanie i funkcjonowanie spółek regulowane jest w Kodeksie spółek handlowych oraz Kodeksie cywilnym. Najważniejszym rozróżnieniem jest bowiem podzielenie spółek na handlowe i cywilne. Pierwsze z nich dzielą się również na kapitałowe, do których należą spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna, oraz na osobowe, wśród których wymienia się:
- spółkę jawną,
- spółkę partnerską,
- spółkę komandytową,
- spółkę komandytowo-akcyjną.
Czym charakteryzuje się spółka cywilna?
Jedyną spółką nieregulowaną przepisami prawa handlowego jest spółka cywilna. Mogą ją utworzyć co najmniej dwie osoby fizyczne bądź prawne. Ten rodzaj działalności nie posiada osobowości prawnej. Ze względu na to, wszystkie prawa i obowiązki wynikające z założenia spółki dotyczą wyłącznie jej wspólników. Określa to prawo cywilne. Przedsiębiorcy, którzy decydują się na dążenie do wspólnego celu lub zysku na zasadach spółki cywilnej, zobowiązani są do zawarcia pisemnej umowy. Należy na niej umieścić powód działania spółki. Sama spółka nie wymaga rejestracji, obowiązkowe jest jednak zarejestrowanie każdej osoby będącej jej wspólnikiem. W przypadku, gdy wkładem jednego ze wspólników jest nieruchomość, należy stworzyć również akt notarialny.
Prowadzenie pełnej księgowości w przypadku spółki cywilnej jest obowiązkowe wyłącznie w dwóch przypadkach:
- gdy wysokość przychodów przekracza 2 mln euro,
- jeżeli wspólnikiem jest osoba prawna.
W każdym innym przypadku wystarczy założyć księgę przychodów i rozchodów. Za długi i zobowiązania majątkiem firmowym i osobistym solidarnie odpowiadają wszyscy wspólnicy.
Czym różnią się spółki handlowe?
Spółki handlowe regulowane są przepisami prawa handlowego. Różnią się one ze względu na osobowość prawną, podział odpowiedzialności wspólników za poszczególne zobowiązania, sposób prowadzenia księgowości, a także minimalną wartość wnoszonego kapitału. Głównym rozróżnieniem w przypadku spółek handlowych jest podział działalności na osobowe i kapitałowe.
Spółki kapitałowe
Podstawą spółek kapitałowych jest, jak sama nazwa wskazuje, wniesiony kapitał. Jest on rozumiany jako zgromadzone środki pieniężne, wszelkiego rodzaju nieruchomości, wartości materialne itd. Do założenia spółki kapitałowej wystarczy nawet jedna osoba (jednoosobowa spółka z o.o.). Tego rodzaju forma działalności wymaga wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego, co automatycznie nadaje jej osobowość prawną. W przypadku spółek kapitałowych odpowiedzialność poszczególnych wspólników jest związana z wysokością oraz rodzajem wniesionego wkładu. Tego rodzaju działalność jest związana z podwójnym opodatkowaniem. Ze względu na osobowość prawną, jaką spółka kapitałowa posiada, należy uiszczać podatek od osób prawnych (CIT) oraz podatek dochodowy od osób fizycznych.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z o.o. może zostać utworzona zarówno przez osoby prawne, jak i fizyczne. Wymaga ona rejestracji w KRS, a także umowy notarialnej. Możliwe jest założenie jej wyłącznie przez jedną osobę. Wymaga wniesienia kapitału o minimalnej wartości 5 000 złotych. Udział jednego wspólnika musi być jednak wyższy niż 50 złotych. Obowiązkowe jest prowadzenie pełnej księgowości, a także przygotowywania sprawozdań finansowych.
Spółka akcyjna
Spółkę akcyjną tworzą wspólnicy, którzy obejmują akcje przez nią wyemitowane. Aby zostać akcjonariuszem, należy posiadać kapitał 100 000 złotych. W przypadku zakładania spółki akcyjnej obowiązkowe jest:
- wpisanie działalności do KRS,
- przygotowanie umowy założycielskiej,
- sporządzenie statutu spółki.
Wspólnicy zyskują prawo do dywidendy, odpowiedzialność jednak ciąży na spółce, odpowiedzialnej za długi całym majątkiem.
Spółki osobowe
Fundamentem, jaki tworzy spółkę osobową, jest liczba, a także rola poszczególnych jej wspólników. Bardzo ważne w tym przypadku jest ich wzajemne zaufanie, oddanie, a także zaangażowanie. Dzięki temu działalność może istnieć i rozwijać się w zamierzonym tempie, dążąc do osiągania stawianych w firmie celów. Spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej. We własnym imieniu mogą one:
- nabywać prawa,
- zaciągać zobowiązania,
- pozywać,
- być pozywane.
Za wszelkie zobowiązania spółki w przypadku działalności osobowej odpowiadają wszyscy wspólnicy całym swoim majątkiem. W ramach prowadzenia działalności na zasadach spółek osobowych, opodatkowanie nie dotyczy samej spółki, a jej wspólników. Jest to podatek od osób fizycznych, który należy opłacać według określonych zasad.
- Spółka jawna – jej wspólnikami mogą być osoby fizyczne, prawne, a także jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej. Największymi zaletami prowadzenia tej działalności są niskie koszty funkcjonowania, prosta księgowość oraz możliwość pokrycia zobowiązań majątkiem spółki. Jest to doskonałe rozwiązanie dla osób, które działają w obszarze jednej branży. Wkładem może być wkład pieniężny lub niepieniężny, a jego wartość może być dowolna.
- Spółka partnerska – mogą ją założyć co najmniej dwie osoby fizyczne, które chcą wykonywać jeden z wolnych zawodów określonych w Kodeksie spółek handlowych lub innej ustawie. W przypadku zakładania spółki partnerskiej nie jest wymagane wniesienie konkretnego kapitału.
- Spółka komandytowa – musi zostać utworzona przez minimum dwóch wspólników. Stanowi idealne rozwiązanie dla osób, z których jedna będzie angażowała się w działalność, a druga zapewni wkład finansowy.
- Spółka komandytowo-akcyjna – składa się z co najmniej dwóch wspólników: komplementariusza i akcjonariusza. Minimalnym wkładem jest 50 000 złotych.
Więcej konkretnych i rzetelnych informacji na temat każdej z wymienionych spółek można znaleźć na oficjalnej stronie biznes.gov.pl. Zawarte zostały tam informacje na temat wymogów podczas zakładania poszczególnych działalności, a także sposobach ich rejestrowania lub ewentualnego rozwiązywania.
