Jesteś przedsiębiorcą i chcesz rozpocząć amortyzację kosztów w swojej firmie? Zastanawiasz się, jak określić wartość środka trwałego? Sprawdź, co jako przedsiębiorca musisz wiedzieć w zakresie wyceny wartości środków trwałych.
Czym są środki trwałe?
Wielu przedsiębiorców na samym początku prowadzenia działalności zastanawia się, czym są środki trwałe. Pojęcie to funkcjonuje zarówno w prawie podatkowym, jak i bilansowym. Aby uniknąć wszelkich nieprawidłowości w firmie, należy dokładnie zapoznać się z tym stwierdzeniem. Wycena wartości środków trwałych jest bowiem niezwykle ważna do utrzymania przedsiębiorstwa w odpowiedniej kondycji. Podążając za definicją ustawy o PIT, środek trwały to:
- budowle,
- budynki i lokale,
- maszyny, urządzenia,
- środki transportu,
- inne przedmioty.
Muszą one stanowić własność bądź współwłasność danego podatnika lub być nabyte/wytworzone we własnym zakresie. Elementy te powinny być całkowicie kompletne i zdatne do użytku w dniu, w którym rozpocznie się ich używanie. Należy podkreślić, że chcąc określić przedmioty mianem środka trwałego, ich przewidywany okres używania powinien być dłuższy niż jeden rok. Ponadto, korzystanie z nich musi wiązać się bezpośrednio ze specyfiką działalności gospodarczej. Wyjątkiem jest oddanie ich do używania na zasadach umowy najmu, dzierżawy lub leasingu.
Do czego służy wycena wartości środków trwałych?
Wymienione wyżej środki trwałe mogą podlegać tzw. amortyzacji. Jest to proces, w którym składniki majątkowe systematycznie się zużywają wskutek korzystania z nich w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej. Istnieje kilka metod prowadzenia odpisów amortyzacyjnych, jednak zanim przejdzie się do ich wyboru, należy dokonać prawidłowej wyceny wartości środków trwałych.
Odpisu amortyzacyjnego dokonuje się od wartości początkowej nabycia środków trwałych, która jest obliczana na podstawie:
- ceny nabycia lub kosztu wytworzenia,
- sposobu nabycia.
Sposób nabycia i wycena wartości środków
W przepisach o podatku dochodowym ustawodawca wyraźnie podkreśla, że kluczowe znaczenie podczas tworzenia wyceny środków trwałych ma sposób ich nabycia. Sposób ustalania wartości wyceny jest więc zależny od tego, jak podatnik uzyskał prawo własności. Przykładowe drogi wyceny w zależności od sposobu nabycia środka trwałego to:
- nabycie w drodze kupna – cena nabycia,
- nabycie częściowo odpłatne – cena nabycia powiększona o wartość przychodu,
- darowizna bądź spadek – cena rynkowa w dniu nabycia (chyba że umowa określa tę wartość w niższej wysokości),
- własnoręczne wytwarzanie – koszty wytworzenia.
Wycena wartości środków trwałych a cena nabycia
Cena nabycia jest kolejnym czynnikiem, który wpływa na sposób wyceny środków trwałych. Taka kwota traktowana jest jako należna zbywcy, w powiększeniu o koszty związane z zakupem, które powstały do dnia przekazania środku trwałego do użytku. Takie wydatki mogą być związane między innymi z:
- transportem,
- załadunkiem i wyładunkiem,
- ubezpieczeniem w drodze,
- montażem,
- instalacją,
- uruchomieniem systemów komputerowych,
- opłatami notarialnymi i skarbowymi,
- odsetkami i prowizjami,
- importem.
Cena nabycia powinna być również pomniejszona o podatek od towarów i usług z wyjątkiem sytuacji, gdzie podatnikowi nie przysługuje taka możliwość. Należy również pamiętać o tym, aby wartość nabycia środka trwałego skorygować o różnice kursowe (zarówno jeśli są one dodatnie, jak i ujemne).
Czy istnieje wzór na obliczenie ceny nabycia?
Przedsiębiorcy bardzo często decydują się na korzystanie z ogólnego wzoru służącego do obliczania ceny nabycia.
Cena nabycia = kwota należna zbywcy + koszty związane z zakupem – VAT + cło + akcyza +/- różnice kursowe
W niektórych przypadkach podatnik nie ma możliwości ustalenia kosztów nabycia środków trwałych bądź nawet ich części przed dniem, w którym musi złożyć ewidencję. Wartość początkowa środków przyjmowana jest wtedy w wysokości wyceny dokonanej przez podatnika na podstawie uwzględnienia cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku, który poprzedza złożenie ewidencji.
Jak wycenić wartość środków trwałych, które stanowią współwłasność?
Istnieją podatnicy, którzy decydują się na posiadanie środka trwałego, stanowiącego współwłasność. Oznacza to, że dany element nie jest w pełni własnością przedsiębiorcy. W takim przypadku należy dokonać wyceny wartości środka trwałego w proporcjach równoległych do wartości udziału podatnika danej własności majątkowej. Dotyczy to między innymi małżeństw, które łączą wspólność majątkową i wykorzystują jeden, ten sam środek trwały, w dwóch osobnych firmach.
Do kiedy dokonuje się odpisy amortyzacyjne?
Odpisy amortyzacyjne powinny być dokonywane wraz z początkiem pierwszego dnia miesiąca, który następuje po miesiącu, w którego trakcie zaczęto w firmie korzystać ze środków trwałych. W celu uzasadnienia takich odpisów należy prowadzić odpowiednią dokumentację. Najczęściej amortyzowane składki majątkowe wprowadza się do tzw. ewidencji środków trwałych, której prowadzenie jest obowiązkowe dla każdego przedsiębiorcy.
